Bu mesele tam 79 sene öncesine dayanıyor.Sene 1937 idi. Türkiye ile Irak'ın bir konfederasyon çatısı altında birleşme hedeflerini çok az kişi bilir. Aslına bakarsanız ben de bu mesele hakkında birkaç ay öncesine kadar bilgi sahibi değildim.Daha önce söylediğim gibi bu mesele 1930'lu yıllara dayanıyor. O senelerde bağımsız gibi gözükse de halan İngiliz himayesinde bulunan bir krallık idi Irak. Tahtta ise I.Dünya Savaşı esnasında Osmanlı Devleti'ne karşı Arap aşiretlerini ayaklandıran, Arap İsyanı'nı başlatan Şerif Hüseyin'in torunlarından Gazi vardı. 1932 yılında İngiliz himayesinin sona ermesine rağmen bir İngiliz şirketi olan British Petroleum Şirketi'nin çıkarmaya başladığı petrolün üretimi her sene artıyor ve İngilizler Irak'ta daha fazla söz sahibi oluyorlardı. O dönemin Genelkurmay Başkanı Bekir Sıdkı Paşa bu fikri en çok destekleyen ve çaba gösteren kişi konumundaydı. Hatta Çanakkale Savaşı sırasında İngilizlere karşı bir Türk birliğine kumandanlık yapmıştı ve "Çanakkale Madalyasına" layık görülmüştü. Savaştan sonra İstanbul'da kalmamış,Bağdat'a gitmiştir.
Türkiye-Irak konfederasyonunun hayata geçebilmesi için o dönemin başbakanı olan Hikmet Süleyman ile birlikte çalışan Bekir Sıdkı Paşa,defalarca Ankara'ya gitmiş Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet Paşa ile konfederasyonun ana hatlarını bu görüşmelerde belirlemişlerdi.
Ana hatların belirlenmesinden sonra artık sıra konfederasyonun açıklanmasına gelmişti. Bekir Sıdkı Paşa 1937 yılının Ağustos ayında Ankara'ya gidecek ve resmi açıklama yapacaktı.O senelerde Bağdat'tan Ankara'ya direk uçuş yoktu. Uçağın mutlaka birkaç yere uğrayıp benzin ikmali yapması gerekiyordu. 11 Ağustos 1937'de yola çıkan Bekir Sıdkı Paşa,uçağın benzin ikmali yaptığı Musul'da beraber seyahat ettiği Irak Hava Kuvvetleri'nin üst düzey komutanlarından Muhammed Ali Cevad oracıkta can verdiler. Bu olaydan sonra söylentilerin ardı arkası kesilmedi. Bunun bir suikast olduğu ve İngilizlerin yaptığı söylentileri dur durak bilmedi. Cenazeleri hemen Bağdat'a getirildi ve bir cenaze merasimi ile defnedildi.
Daha sonrasına Bağdat bir anda karıştı. Başbakan Hikmet Süleyman istifasını vermek zorunda kaldı. Buna rağmen yinede tutuklandı ve mahkeme hakkında idam kararı verdi ama ne hikmetse idam edilmedi. Asıl karışıklık ise dönemin Irak Kralı Gazi'nin otomobilinin frenleri patlayarak kaza yaptı ve öldü. Onun yerine daha çocuk denecek yaştaki oğlu Faysal getirildi.
Bu durum Irak'ta karışıklığı iyice derinleştirdi ve peşi sıra darbe girişimleri,ihtilaller ve iç karışıklıklar getirdi.Dileyelim ki Irak'taki bu karışıklıklar son bulur ve halkın iradesi vuku bulur. Bu konfederasyon hayali iyi mi olurdu kötü mü olurdu bilinmez.Umalım ki her iki ülkede hak ettiği konuma ulaşır.Bende söz bitti,sıra sizde
YAZAN: TURGAY GÜNDAŞ
Türkiye-Irak konfederasyonunun hayata geçebilmesi için o dönemin başbakanı olan Hikmet Süleyman ile birlikte çalışan Bekir Sıdkı Paşa,defalarca Ankara'ya gitmiş Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet Paşa ile konfederasyonun ana hatlarını bu görüşmelerde belirlemişlerdi.
Ana hatların belirlenmesinden sonra artık sıra konfederasyonun açıklanmasına gelmişti. Bekir Sıdkı Paşa 1937 yılının Ağustos ayında Ankara'ya gidecek ve resmi açıklama yapacaktı.O senelerde Bağdat'tan Ankara'ya direk uçuş yoktu. Uçağın mutlaka birkaç yere uğrayıp benzin ikmali yapması gerekiyordu. 11 Ağustos 1937'de yola çıkan Bekir Sıdkı Paşa,uçağın benzin ikmali yaptığı Musul'da beraber seyahat ettiği Irak Hava Kuvvetleri'nin üst düzey komutanlarından Muhammed Ali Cevad oracıkta can verdiler. Bu olaydan sonra söylentilerin ardı arkası kesilmedi. Bunun bir suikast olduğu ve İngilizlerin yaptığı söylentileri dur durak bilmedi. Cenazeleri hemen Bağdat'a getirildi ve bir cenaze merasimi ile defnedildi.
Daha sonrasına Bağdat bir anda karıştı. Başbakan Hikmet Süleyman istifasını vermek zorunda kaldı. Buna rağmen yinede tutuklandı ve mahkeme hakkında idam kararı verdi ama ne hikmetse idam edilmedi. Asıl karışıklık ise dönemin Irak Kralı Gazi'nin otomobilinin frenleri patlayarak kaza yaptı ve öldü. Onun yerine daha çocuk denecek yaştaki oğlu Faysal getirildi.
Bu durum Irak'ta karışıklığı iyice derinleştirdi ve peşi sıra darbe girişimleri,ihtilaller ve iç karışıklıklar getirdi.Dileyelim ki Irak'taki bu karışıklıklar son bulur ve halkın iradesi vuku bulur. Bu konfederasyon hayali iyi mi olurdu kötü mü olurdu bilinmez.Umalım ki her iki ülkede hak ettiği konuma ulaşır.Bende söz bitti,sıra sizde
YAZAN: TURGAY GÜNDAŞ
Yorumlar
Yorum Gönder